Paleis op de Meir
Herita
Meir 50 2000 Antwerpen
Context
Het Paleis op de Meir is ook gekend als het Koninklijk Paleis. Het is een beschermd monument. Het is in publiek bezit.
Geschiedenis
Ontstaan
De bouw van het Paleis op de Meir startte in 1745 in opdracht van de koopman Johan Van Susteren. Hij was de enige erfgenaam van een grote familie erfenis en wilde graag een groot vorstelijk paleis in rococostijl. Hij bouwde dit ook met de bedoeling om erin te wonen, helaas stierf hij voordat het paleis af was. Hierna was het in de handen van verschillende families die het als woning gebruikten en in deze periode werd het koetshuis ook gebouwd.
de Napoleontische periode
Uiteindelijk kwam het in handen van Napoleon in 1812 die het liet renoveren en inrichten in de typische empirestijl en hij liet het ombouwen tot vier appartementen. Het paleis zou door Napoleon gebruikt worden als verblijf wanneer hij in Antwerpen was. Maar ook hij zou het paleis nooit gebruiken want voor het af was werd hij verbannen, ironisch genoeg is het Tsaar Alexander I die er als eerste in kon verblijven.
Verenigde Koninkrijk der Nederlanden
Toen kwam het in handen van koning Willem I van het Verenigde Koninkrijk der Nederlanden. Hij liet het paleis inrichtten naar zijn smaak met een Oranje salon. Maar net zoals zijn voorgangers zou hij het afgewerkte paleis niet zien omdat de Belgische Revolutie hem voor was. Zijn invulling van het paleis was ook dat van buitenverblijf en ontvangstpaleis.
Belgische koningshuis
Het Paleis op de Meir kwam toen in handen van het Belgische koningshuis. Het behield de functie van buitenverblijf en ontvangstplaats. Onder andere Winston Churchill verbleef er. In het begin van de Eerste Wereldoorlog op het moment dat Antwerpen tijdelijk de hoofdstad van België was, was het drie maanden de residentie van koning Albert I en zijn gezin. Na de Eerste Wereldoorlg kreeg het gebouw zijn oude functie terug tot Koning Boudewijn het overdroeg aan Erfgoed Vlaanderen in 1969.
Erfgoed Vlaanderen
Na de schenking van koning Boudewijn in 1969 kwam het in handen van Erfgoed Vlaanderen, de voorloper van Herita. In de tussentijd is het een cultureel centrum, een ontmoetingscentrum voor hedendaagse kunst en een fimmuseum geweest. Daarna kreeg het pand zijn huidige bestemming.
Herita beheert nu het paleis. De doelstelling van Herita is om het erfgoed in hun beheer zelfbedruipend te maken. Daarom zijn ze samenwerkingen aangegaan met onder meer chocolatier Dominique Persoone die een chocoladewinkel uitbaat in de 18de-eeuwse salons op het gelijkvloers. In het koetshuis is de meubelzaak Flamand gevestigd. Vroeger was er ook een horecazaak gevestigd op het gelijkvloers maar die is na corona vertrokken, er wordt momenteel wel gezocht naar een nieuwe horeca-invulling. De eerste verdieping wordt gebruikt voor tentoonstellingen, evenementen en verhuur voor bvb. recepties. De evenementen en expo’s die er gehouden worden zijn zeer divers. Het gaat van moderne kunst tot rondleidingen aan de hand van een ludieke maar toch correcte audiogids. Herita waakt dat de tentoonstellingen steeds aan de slag gaan of een link hebben met de geschiedenis van het gebouw.
Herbestemmingvraagstukken vandaag
Één van de uitdagingen waarmee onder meer het Paleis op de Meir geconfronteerd wordt is toegankelijkheid. Er is al een lift aanwezig maar die zet de mensen in het midden van de expo af waardoor ze eerst tegen de richting in terug moeten. Een andere uitdaging is hoe ze de site zelfbedruipend kunnen maken. Herita zoekt nog een nieuwe exploitant voor de horecazaak. Herita probeert ook door de verschillende soorten tentoonstellingen en de beperkte openingsperiodes zowel een nieuw publiek aan te trekken als mensen te laten terugkomen voor een tweede of derde bezoek, zodat de bezoekerscijfers constant blijven.
Wannes Parisis
Meer weten?
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/5539
https://www.herita.be/nl/monumenten/paleis-op-de-meir
