Sainte-Walburge, de citadel van Luik.
Eigenaar: Citadelle Hôpital
Adres: Boulevard du Douzième de Ligne 1
4000 Luik
België
De citadel
Het panorama van de stad Luik zou als hoofdstad van het eeuwenlang gelijknamige neutrale prinsbisdom gedomineerd worden door twee forten. Deze twee gebouwen stonden bekend als de Chartreuse en de Citadel van Sint-Walburgia. De eerste verstevigingswerken aan de stad dateren echter reeds van de regering van de eerste prins-bisschop Notger (ca. 940-1008). In de 12de eeuw zou de in Luik overleden Heilig Roomse keizer Hendrik IV eveneens trachten om de stad te versterken wegens het belang van haar strategische ligging aan de de Maas. In 1255 zou er uiteindelijk de voorloper van het desbetreffende fort gebouwd worden. Door de Luikse neutraliteit die ontstond na de gedeeltelijke vernietiging van de stad Luik door de Bourgondische hertog Karel de Stoute zouden de Luikse versterkingen aan belang inboeten.
De citadel zou echter herrijzen en dit in een vroegmoderne vorm in 1671. In 1675 was het gebouw trouwens kortstondig in handen van Franse troepen.
Door het verdrag van Versailles (1689) ging de Luikse prins akkoord om de citadel te vernietigen maar door de snel veranderende politieke realiteit gebeurde dit niet volledig. Gedurende de Negenjarige- en de Spaanse Successieoorlog zouden bekende figuren zoals een Willem III, Menno van Coehoorn en zelfs Vauban zich afwisselend inzetten doorheen deze oorlogsjaren om Luik inclusief de citadel te versterken.
Gedurende de eerste wereldoorlog besloot men om de kazerne te gebruiken als kazerne voor de Duitse troepen en vervolgens als militair hospitaal. In WO II ging men het gebouw benutten als een kazerne, een opleidingscentrum, een gevangenis, alsook een hospitaal voor de geallieerde soldaten.
Herbestemming
In 1970 besloot men om op de binnenplaats van het fort een ziekenhuis te bouwen dat uiteindelijk in 1974 voltooid was. Het ziekenhuis zou uitgroeien tot het grootste hospitaal van de stad. Heden ten dage blijft er niet veel van het oorspronkelijke fort over. Men kan op aanvraag wel een bezoek brengen aan de waterput en het munitiedepot van de oorspronkelijke kazematten. Deze hebben thans geen praktische herbestemming. Aangezien het ziekenhuis verantwoordelijk is voor dit erfgoed heeft men in het verleden wel plannen geopperd om bijvoorbeeld een receptiezaal te installeren aan de waterput, het park van de citadel uit te breiden, etc. Door de te hoge renovatiekosten en het feit dat dit veel werk zou vereisen in en aan een actief ziekenhuis blijven deze voorlopig echter enkel theoretisch. In het desbetreffende park kan men ‘l’enclos des fusillés terugvinden. Dit is een militaire begraafplaats op de plaats waar in het verleden 271 mensen het leven lieten door executie.
Auteurs: Ingmar Vanhooren/Roeland Goorts
MEER WETEN?
https://www.citadelle.be/Accueil.aspx
https://www.citadelle.be/Acces-rapides/Nos-sites/Informations-pratiques/Horaire-des-visites.aspx
