Plateau-Rozier, Universiteit Gent
Universiteit Gent
Jozef Plateaustraat 22, Gent, België
Context
Ontstaan/Bestemming 1
Het complex van het Instituut der Wetenschappen wordt in de jaren 1880 opgetrokken door de Rijksuniversiteit Gent die op zoek was naar extra ruimte voor haar groeiende wetenschappenlijke instelling. Ze huisvest daar verschillende wetenschappelijke disciplines.
Ontstaan/Bestemming 2
De groei van de universiteit in de loop van de 20e eeuw zorgt dat er allerlei ruimtes aan het complex worden bijgebouwd, met meer wetenschappers en studenten die erin vertoeven. Al vanaf de eerste decennia van de 20e eeuw voeren onderzoekers van de natuurwetenschappen projecten uit in koloniaal Congo. Na Wereldoorlog II begint er meer aandacht te komen voor het koloniale verhaal: zo wordt een Koloniale Universitaire studiekring opgericht in 1946, en een Congo Commissie het jaar daarop. In de loop van jaren 1950 komt er een competitie tussen verschillende Belgische universiteiten om in Belgisch koloniaal Afrika campussen op te richten. De Gentse universiteit neemt daaraan deel met ‘Ganda Congo’. De Congo Comissie van de universiteit in Gent wil in 1955 studenten een toekomstige koloniale carrière aanbieden, maar er mist animo enige animo onder jongeren en proffen. In diezelfde laatkoloniale periode, meer bepaald in 1957, wordt de opleiding Afrikanistiek opgericht door Professor Amaat Burssens en z’n goede kompaan Frans Olbrechts. De opleiding Afrikaanse Talen en Culturen is de eerste en nog steeds enige opleiding Afrikanistiek in het Belgische universitaire leven. Door de (voor het Ganda Congo-bestuur) onverwachte - onafhankelijkheid van Congo in 1960, en Rwanda en Burundi in 1962, wordt de werking van Ganda Congo ernstig verstoord en wordt dit koloniale project achtergelaten. Het Plateau-Rozier gebouw zelf wordt sindsdien verder verbouwd, tot zelfs de erkenning als beschermd monument in 1994.
Herbestemmingvraagstukken vandaag
Tot op heden is er weinig onderzoek naar de verwikkelingen van de Universiteit Gent met koloniale projecten in (Belgisch) Afrika, voorbij het algemene Ganda Congo-verhaal. Hoewel Frans Olbrechts wereldwijd een bekende naam is onder kunsthistorici, is zelfs de onderzoeksreis van Amaat Burssens naar Ivoorkust in de jaren 1930, die honderden en honderden objecten toevoegde aan de universitaire etnografische verzameling die nu beheerd wordt door het Gentse Universaire Museum (GUM), nog geen onderwerp van studie. Het Plateau-Rozier complex en het GUM gelegen nabij het Citadelpark staan voor een verstening van de koloniale verwikkelingen van het Gentse universaire wezen met Belgisch kolonialisme en de onderbelichte roots van raciale vervreemding in de aula’s en kantoren van de universiteit in de ‘progressieve’ en ‘rebelse’ stad Gent.
Pieter De Coene
Meer weten?
https://www.ugentmemorie.be/artikel/instituut-van-de-wetenschappen
https://www.ugentmemorie.be/personen/burssens-amaat-1897-1983
https://www.ugentmemorie.be/personen/vlerick-andre-1919-1990
https://www.ugentmemorie.be/dossiers/van-kolonialisme-naar-ontwikkelingssamenwerking
https://www.ugentmemorie.be/artikel/koloniaal-onderzoek-aan-de-universiteit-gent
https://www.ugentmemorie.be/artikel/koloniaal-onderwijs-aan-de-universiteit-gent
Eerdekens, Adriaan, and Gita Deneckere. Ganda-Congo 1956-1970: De Gentse Universiteit En Het Wetenschappelijke Avontuur In De Kolonie. Master of Arts in de geschiedenis.
