Oostkerk
Stichting Monumentenbezit
Oostkerkplein 1, Middelburg (Nederland)
Historische context Oostkerk
Eerste Middeleeuwse kerk gebouwd voor de protestantse eredienst
De geuzen veroveren in 1574 de stad Middelburg, waarna het protestantisme de belangrijkste godsdienst wordt in de stad. De hervormde gemeente groeit en in 1644 is er behoefte aan meer kerkruimte voor de eredienst. In 1647 start de bouw van de Oostkerk, een achtkantige koepelkerk die als eerste kerk in Middelburg speciaal gebouwd is voor de protestantse eredienst. Verschillende architecten werken aan het gebouw in barokstijl. In 1667 is de bouw klaar en nemen de protestanten het gebouw in gebruik.
Gebruik protestantse gemeente tot 2017
De Oostkerk blijft lang in gebruik als kerk voor de protestantse gemeente. Pas in 2017 moet de Protestantse Gemeente Middelburg besluiten om het gebouw af te stoten. Het teruglopend aantal kerkgangers, de grote financiële lasten en hoge onderhoudskosten maken het onmogelijk voor de kerkgemeente om in het gebouw te blijven.
De Oostkerk herbestemd als cultuurkoepel
Sinds 2017 is de Nederlandse Stichting Monumentenbezit de eigenaar en baat ANBI-Stichting De Oostkerk het gebouw uit. Ze presenteert zich als cultuur-hub waar in het toeristisch hoogseizoen rondleidingen plaatsvinden. De oude religieuze voorwerpen die nog uit de kerk komen zijn geïnventariseerd en deels te bezichtigen tijdens de rondleiding. Verder zijn er in het gebouw concerten en andere culturele evenementen zoals exposities en zelfs modeshows. De stichting weert enkel concerten die te veel overlast geven aan de omwonenden. Toen bijvoorbeeld een DJ naar de Oostkerk zou komen, kwam er protest van de omwonenden en ging het concert niet door.
De kerk is voor allerlei gelegenheden ook te huren, zoals conferenties, (burgerlijke) huwelijken en uitvaartdiensten. Wie een dierbare wil herdenken kan zelfs het licht in de koepel in een bepaalde kleur laten schijnen.
Een gebouw van zo'n 450 jaar oud is kwetsbaar en vraagt veel onderhoud. Ook verduurzaming is een noodzakelijke maar kostbare aangelegenheid. Het goed kunnen rondkomen als organisatie blijft voor de Stichting De Oostkerk daardoor een lastig vraagstuk. Structurele tekorten van tienduizenden euro's zijn voor de stichting helaas de realiteit, waardoor het voortbestaan in gevaar is gekomen. Maar veel bewoners van de stad en de vrijwilligers die actief zijn voor de Oostkerk hechten er groot belang aan dat het gebouw open en toegankelijk blijft. Via een petitie verzoeken zij de gemeenteraad van Middelburg om voor langere tijd financiële ondersteuning te geven. Ook de Zeeuwse band BLØF heeft al vaker benefietconcerten gegeven in de Oostkerk. De betrokkenheid van de gemeenschap bij de herbestemde kerk is dus groot.
Melina Reintjens
Meer weten?
https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/29376
https://monumentenbezit.nl/monumenten/oostkerk/
