Kasteellaan

Vandaag is de Kasteellaan een brede laan met statige huizen aan beide kanten. Ze scheidt letterlijk de Heirnis van de Macharius waardoor de bewoners van beide wijken zich niet op alle vlakken verbonden voelen met elkaar. De straat kent haar oorsprong als een spoorweg die in het midden van de negentiende eeuw het toenmalige Zuidstation van Gent verbindt met het nieuwe handelsdok. In 1827 krijgt Gent namelijk een gloednieuwe directe verbinding met de zee via het kanaal Gent-Terneuzen. Zo’n zeeverbinding heeft een grote impact op de industrialisatie van de stad en daarmee ook op de ontwikkeling van de wijken Macharius en Heirnis.

De spoorlijn die de oorsprong vormt van de Kasteellaan blijkt uiteindelijk geen ideale situatie te zijn. Na nog geen dertig jaar gebruik moet ze plaatsmaken voor een brede boulevard met tramlijn. Vandaag zijn er plannen om deze tramlijn opnieuw in te voeren. Sommige van de huizen langs de laan staan er al sinds de tijd van de spoorlijn, zoals bijvoorbeeld het huis dat vandaag nummer 109 draagt. Anderen zijn van later, zoals de nummers 182 tot 192. Zij zijn een voorbeeld van “eenheidsbebouwing”, huizen die op hetzelfde moment met dezelfde vormgeving gebouwd zijn, een typisch fenomeen van het einde van de negentiende eeuw.

De naam van de straat ten slotte verwijst naar het Spanjaardenkasteel dat drie eeuwen lang de wijk domineert. Dit militaire bolwerk verliest in het midden van de negentiende eeuw zijn functie door veranderingen in de oorlogsvoering. Het kasteel wordt ontmanteld, wat zorgt voor een heleboel mogelijkheden op vlak van infrastructuurwerken. De aanleg van de spoorlijn is hier een van.

Leen Bervoets