Spanjaardenkasteel in het huidige straatbeeld

Het Spanjaardenkasteel heeft in het stratenplan zijn sporen nagelaten, zo zijn er straatnamen als de Spanjaardstraat en het Spaanskasteelplein. Militaire termen zoals kazematten, bunkers of kelders die als schietgat of opslagplaats voor munitie dienen, bepalen de huidige straatnamen.

Verder zien we nog de afdrukken van het kasteel. Zo is de vreemde bocht die het Buitenhof maakt een rechtstreeks gevolg van de oriëntatie van de garnizoenen die in het kasteel stonden. Daarnaast valt de rechthoekige vorm van het stratenplan op, dat eigenlijk mooi de vorm van de oude wallen van het kasteel volgt.

De vorm van het kasteel verandert doorheen de geschiedenis echter meerdere keren. In een eerste fase, in 1540, ontwerpen Italiaanse ingenieurs in opdracht van Keizer Karel een ‘Castrum Novum’ of ‘Nieuw Kasteel’.Volgend op de opstand van 1576 ontmantelt het calvinistisch stadsbestuur tussen 1577 en 1582 het kasteel gedeeltelijk en integreert het in de nieuwe stadswallen. Op het einde van de zestiende eeuw laat Alexander Farnese het originele fort herstellen, nieuwe ingangen bouwen en een nieuw noordwestelijk bastion. In de 18de eeuw wisselen de stad en het kasteel regelmatig tussen Oostenrijkse en Franse handen. Geleidelijk aan verliest het kasteel zijn militaire functie en wordt het ontmanteld in het midden van de negentiende eeuw.

Xander Dehandschutter